Psychospołeczne strategie wspierające zdolności ucznia we współczesnej edukacji
DOI:
https://doi.org/10.52934/eto.66Słowa kluczowe:
uczeń, edukacja, zdolności, kreatywność, twórczość, talent, metodyAbstrakt
Każdy jest inny, inaczej się zachowuje, ma inne preferencje i charakter, może posiadać także odmienne zdolności. Czym one są? Czym się charakteryzują osoby uzdolnione? Jak wcześnie lub kiedy najpóźniej mogą się ujawnić zdolności człowieka? Czy zdolności związane są bardziej z czynnikami wrodzonymi, czy może zależą od środowiska i kształcenia? Czy w każdym wieku można rozwijać swoje zdolności? Czy może tylko wczesne wykrycie i kształcenie pozwala na rozwinięcie talentu? Współcześnie uważa się, że tyle jest rodzajów zdolności, ile jest różnych aktywności człowieka. Oczywiście, wraz z powstającymi i wcześniej nieznanymi dziedzinami aktywności mogą się pojawiać nowe uzdolnienia i ich struktury. Jednocześnie część zdolności ulega zanikowi z powodu braku zapotrzebowania społecznego na konkretne usługi w specyficznych polach aktywności. Wiele rzadkich uzdolnień trudno jest zidentyfikować. Wskaźniki określane jako zachowania znamionujące zdolności mogą być niekiedy nieprawidłowo interpretowane przez osoby i nauczycieli, którzy nie posiadają odpowiedniej wiedzy i doświadczenia w zakresie zdolności. Dlatego ważne jest odpowiednie kształcenie nauczycieli, którzy potrafiliby rozpoznać i identyfikować zdolności uczniów oraz zaproponować programy wychowawcze i edukacyjne pozwalające na ich rozwój. Zarówno upowszechnianie wiedzy teoretycznej, jak również wymiana informacji i doświadczeń w zakresie dobrych praktyk aktualnie realizowanych, a także zweryfikowanych historycznie są nieodzowne dla twórczego poszukiwania najlepszych rozwiązań dla uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych. W artykule znajdują się informacje związane z najnowszymi badaniami i koncepcjami zdolności i twórczości, jak również przykłady dobrych praktyk w kształceniu uczniów zdolnych.
Bibliografia
Baranowska A., 2014, Tutoring jako alternatywna metoda pracy z uczniami zdolnymi w szkole, „E-mentor”, nr 5 (57).
Czaja-Chudyba I., 2005, Odkrywanie zdolności dziecka, Kraków.
Fechner-Sędzicka I., 2013, Model pracy z uczniem zdolnym w szkole podstawowej, Warszawa.
Gardner H., 2009, Inteligencje wielorakie. Nowe horyzonty w teorii i praktyce, Warszawa.
Goetz M., 2018, Mindfulness w szkole, „Głos Pedagogiczny”, nr 2, s. 46–49.
Grabania-Mukerji M., 2012, Metoda WebQuestu w nauczaniu języków obcych, „Zeszyty Glottodydaktyczne”, Zeszyt 4.
Harzyńska J., 2012, Metody pracy z uczniami dorosłymi, „EDUKACJA HUMANISTYCZNA” nr 1 (26).
Hüther G., Hauser U., 2014, Wszystkie dzieci są zdolne. Jak marnujemy wrodzone talenty, Wydawnictwo Dobra Literatura, Słupsk.
Janowski A., 2005, Zbieranie i wykorzystywanie informacji o uczniu i klasie (socjometria) [w:] Kruszewski K. (red.), Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela, Warszawa.
Jaros A., Koziej S., Kupczewski K., Parlak M., (red.), Kompetentny nauczyciel wczesnej edukacji inwestycją w lepszą przyszłość, t. 2, Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, Kielce.
Keogh B., Naylor S., Maloney J., Simon S., 2008, Puppets and engagement in science: a case study, “NorDiNa”, 4 (2)/ s. 142–150.
Kopik, A., 2013, Jak budować mosty, czyli o dialogu przedszkola i szkoły [w:] Jaros A., Koziej S., Kupczewski K., Parlak M. (red.), Kompetentny nauczyciel wczesnej edukacji inwestycją w lepszą przyszłość, t. 2, Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, Kielce.
Krasiński A., 2001, Teoria kształcenia wielostronnego Wincentego Okonia w dydaktyce szkolnej i katechetycznej, „Seminare. Poszukiwania naukowe 17”, s. 89–98.
Kubala-Kulpińska A., 2018, Odkryj swoje mocne strony – diagnoza talentów według Gallupa a sposób zarządzania, „Głos Pedagogiczny”, nr 9, s. 56–64.
Korošec H., 2012, Playing with Puppets in Class – Teaching and Learning with Pleasure [w:] Kroflin L. (red.), The Power of the Puppet, The UNIMA Puppets in Education, Development and Therapy Commission Croatian Centre of UNIMA, Zagreb.
Król K., 2018, Lalka typu „muppet” w procesie dydaktyczno-wychowawczym dziecka ze specjalnymi potrzebami edukacyjnym [w:] Wolny B., Lis M. (red.), Specjalne potrzeby edukacyjne ucznia w praktyce życia szkolnego, Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi.
Michalak M., Wojciechowska A., Szkoła – miejsce, gdzie dzieci mogą rozwijać swoje talenty, „Głos Pedagogiczny”, nr 1, s. 9–13.
Poleszuk W., brak roku, Tworzenie warunków do rozwoju ucznia zdolnego, http://docplayer.pl/63394235-Tworzenie-warunkow-do-rozwoju-ucznia-zdolnego -oprac-wieslaw-poleszak.html (dostęp: 11.02.2019).
Remer R., Tzuriel D., 2015, „I Teach Better with the Puppet” – Use of Puppet as a Mediating Tool in Kindergarten Education – an Evaluation, “American Journal of Educational Research”, 3(3), s. 356–365.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 16 sierpnia 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U Poz. 1647).
Sękowski A., 2001, Osiągnięcia uczniów zdolnych, Lublin.
Shukor S., Tsunami children get puppet help [w:] “news.bbc.co.uk” http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/4416267.stm (dostęp: 14.04.2017).
Stępień-Cach K., Sztorc A., 2019, Trening umysłu, „Psychologia w szkole”, nr 1, s. 56–62.
Venter J., 2010, School-based intervention for K-second graders presenting with disruptive behavior, Abstract no. 5–26, American Psychiatric Association, APA.
Wasilewska A., 2014, Diagnozowanie i wspieranie myślenia twórczego – zaniedbany obszar edukacji wczesnoszkolnej [w:] Niemierko B., Szmigel M.K. (red.), Diagnozy edukacyjne: dorobek i nowe zadania: XX Krajowa Konferencja Diagnostyki Edukacyjnej, Gdańsk.
Wing J.M., 2014, Computational Thinking Benefits Society, Social Issues in Computing.
Żylińska M., 2014, Wstęp do wydania polskiego [w:] Hüther G., Hauser U., Wszystkie dzieci są zdolne. Jak marnujemy wrodzone talenty, Wydawnictwo Dobra Literatura, Słupsk.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
![Creative Commons License](http://i.creativecommons.org/l/by-nc-nd/4.0/88x31.png)
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy publikujący w czasopiśmie udzielają jego wydawcy zgody o następującej treści:
- Autor zachowuje autorskie prawa majątkowe do utworu, a jednocześnie udziela wydawcy czasopisma zgody na jego pierwszą publikację w wersji drukowanej i wersji online na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
oraz zgody na wykonywanie opracowań, w tym przekładów.
- Autor ma możliwość udzielania zgody niewyłącznej na opublikowanie utworu w wersji, która ukazała się w czasopiśmie (np. zamieszczenia go w repozytorium instytucjonalnym lub opublikowania w książce), wraz z informacją o jego pierwszej publikacji w czasopiśmie.
- Autor może umieścić swój utwór online (np. w repozytorium instytucjonalnym lub na swojej stronie internetowej) jeszcze przed zgłoszeniem utworu do czasopisma.