Psychologiczne i medyczne aspekty oddziaływań wobec dziecka przewlekle chorego psychosomatycznie i jego rodziny
DOI:
https://doi.org/10.52934/eto.144Słowa kluczowe:
psychosomatyka, rodzina, dziecko przewlekle chore, adaptacja do chorobyAbstrakt
Praca lekarza każdej specjalności wymaga nie tylko znajomości określonej dziedziny medycyny, lecz także umiejętności poznawania drugiego człowieka i jego problemów oraz nawiązywania z nim dobrego kontaktu. Umiejętności te nabierają szczególnego znaczenia w sytuacji, gdy pacjentem jest dziecko. W leczeniu małych pacjentów niezbędnymi partnerami są rodzice. Od lekarza zależy, czy będzie potrafił nawiązać z nimi kontakt, zarówno w celu zebrania informacji o samopoczuciu, jak i w celu nawiązania kontaktu. Rodzice często borykają się z poczuciem bezradności oraz samotności, a także z poczuciem winy. Możliwość podzielenia się przez rodziców z lekarzem ukrywanymi negatywnymi uczuciami i tym, jak przeżywają chorobę dziecka, daje im poczucie bycia wspieranym i łagodzi napięcie. Rozmowa i wsparcie muszą być dostosowane do konkretnej rodziny, co oznacza, że niezbędne jest rozeznanie sytuacji i potrzeb członków rodziny oraz wzięcie pod uwagę ich oczekiwań.
Celem niniejszego artykułu jest omówienie najbardziej podstawowych zagadnień dotyczących psychologicznych aspektów sprawowania opieki medycznej nad dzieckiem oraz funkcjonowania dziecka przewlekle chorego psychosomatycznie, jak i jego rodziny.
Bibliografia
Canam, C. (1993). Common adaptive tasks facing parents of children with chronic conditions. Journal of Advanced Nursing, 18(1), 46–53. https://doi.org/10.1046/j.1365-2648.1993.18010046.x
Coffey, J. S. (2006). Parenting a child with chronic illness: A meta-synthesis. Pediatric Nursing, 32(1), 51–59.
Dyga-Konarska, M., Bieganowska, K. (2004). Jakość życia dzieci i młodzieży ze stymulatorem serca w ocenie rodziców pacjentów. Folia Cardiologica, 11(1), 47–51.
Eysenck, H. J. (1983). Stress, disease and personality: The inoculation effect. In C. L. Cooper (ed.), Stress and research(pp. 121–146). John Wiley& Sons.
Frank, R. G., Thayer, J. F., Hagglund, K. J., Vieth, A. Z., Schopp, L. H., Beck, N. C., Kashani, J. H., Goldstein, D. E., Cassidy, J. T., Clay, D. L., Chaney, J. M., Hewett, J. E., & Johnson, J. C. (1998). Trajectories of adaptation in pediatric chronic illness: The importance of the individual. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 66(3), 521–532. https://doi.org/10.1037/0022-006X.66.3.521
Gumułka, W., Rewerski, W. (2010). Encyklopedia zdrowia. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Góralczyk, E. (1996). Choroba dziecka w twoim życiu: o dzieciach ciężko i przewlekle chorych i ich rodzicach. Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej.
Jakubczyk, M., Sakson, A., Krzemkowska, A., Chowlikowska, H., Czerwionka-Szaflarska, M. (2003). Analiza stosunku chorych dzieci i ich rodziców do hospitalizacji. Pediatria Polska, 10, 897–903.
Kurnat, E. L., Moore, C. M. (1993). The impact of a chronic condition on the families of children with asthma. Pediatric Nursing, 25(3), 288–292.
Maciarz, A. (2006). Dziecko przewlekle chore. Opieka i wsparcie. Wydawnictwo Akademickie Żak.
Martin, M. T., Miller-Johnson, S., Kitzmann, K. M., &Emery, R. E. (1998). Parent – child relationships and insulin-dependent diabetes mellitus: Observational ratings of clinically relevant dimensions. Journal of Family Psychology, 12(1), 102–111. https://doi.org/10.1037/0893-3200.12.1.102
Motyka, M. (2002). Psychoterapia elementarna w opiece długoterminowej. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Namysłowska, I. (2000). Terapia rodzin. Wydawnictwo Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Namysłowska, I. (2003). System rodzinny a zaburzenia psychosomatyczne. W: L. Szewczyk, M. Skowrońska (red.), Zaburzenia psychosomatyczne u dzieci i młodzieży (ss. 35–48). Wydawnictwo EMU.
Obuchowska, I., Krawczyński, M. (1991). Chore dziecko. Nasza Księgarnia.
Pilecka, W. (2001). Przewlekła choroba somatyczna w życiu i rozwoju dziecka. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Pilecka, W. (2002). Przewlekła choroba somatyczna w życiu i rozwoju dziecka. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Stein, M. T., Jellineck, M. S., Wells, R. D. (2004). The difficult parent: a reflective pediatrician`s response. Pediatrics, 114(5), 1492–1495.
Szewczyk, L. (2001). Psychobiologiczne mechanizmy zaburzeń psychosomatycznych u dzieci i młodzieży. W: L. Szewczyk, A. Kulik (red.), Wybrane zagadnienia z psychologii klinicznej i osobowości. Psychosomatyka (ss. 7–15). Towarzystwo Naukowe KUL.
Szewczyk, L. (2003). Zaburzenia psychosomatyczne u dzieci i młodzieży. Teoria i praktyka. Wydawnictwo EMU.
Szewczyk, L. (2006). Patomechanizm i symptomatologia zaburzeń psychosomatycznych. Alma Mater, 59(2), 104–109.
Solecka, D. (2007). Dziecko chore somatycznie. W: B. Bętkowska‐Korpała, J. K. Gierowski (red.), Psychologia lekarska w leczeniu chorych somatycznie. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Thompson, R. J., & Gustafson, K. E. (1996). Adaptation to chronic childhood illness. American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/10188-000
Walker, J. G., Johnson, S., Manion, I., & Cloutier, P. (1996). Emotionally focused marital intervention for couples with chronically ill children. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 64(5), 1029–1036. https://doi.org/10.1037/0022-006X.64.5.1029
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy publikujący w czasopiśmie udzielają jego wydawcy zgody o następującej treści:
- Autor zachowuje autorskie prawa majątkowe do utworu, a jednocześnie udziela wydawcy czasopisma zgody na jego pierwszą publikację w wersji drukowanej i wersji online na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe oraz zgody na wykonywanie opracowań, w tym przekładów.
- Autor ma możliwość udzielania zgody niewyłącznej na opublikowanie utworu w wersji, która ukazała się w czasopiśmie (np. zamieszczenia go w repozytorium instytucjonalnym lub opublikowania w książce), wraz z informacją o jego pierwszej publikacji w czasopiśmie.
- Autor może umieścić swój utwór online (np. w repozytorium instytucjonalnym lub na swojej stronie internetowej) jeszcze przed zgłoszeniem utworu do czasopisma.