Świadomość ekonomiczna młodzieży z regionu Podkarpacia w świetle badań bezpośrednich
DOI:
https://doi.org/10.52934/wpz.155Słowa kluczowe:
świadomość ekonomiczna, decyzje konsumenckie, budżet domowy, gospodarowanie pieniędzmiAbstrakt
Świadomość ekonomiczna młodzieży jest bardzo ważnym zagadnieniem mającym znaczący wpływ na ich decyzje konsumenckie (rynkowe). Według opinii Polaków, wśród czynników kształtujących świadomość ekonomiczną młodzieży istotną rolę przyjmuje edukacja formalna, tj. szkoła i nauczyciele. W systemie edukacji formalnej w Polsce, młodzież do 16. roku życia nie ma możliwości edukacji ekonomicznej, gdyż w programie nauczania nie ma wyodrębnionego przedmiotu z zakresu mechanizmów rynkowych, ekonomii i finansów. Właściwa edukacja w tym obszarze odbywa się na etapie szkoły ponadpodstawowej. W takich warunkach istotnego znaczenia nabiera edukacja nieformalna, polegająca m.in. na rozmowach w rodzinie na tematy gospodarowania środkami pieniężnymi i budżetem domowym. Wyniki badań wykazały, że tylko 30% badanych wskazuje, iż w domu odbywają się rozmowy na tematy ekonomiczne. Warto także podkreślić znaczący wpływ dostępności inicjatyw edukacji ekonomicznej w szkołach z utrudnionym dostępem do takich form aktywności, a zwłaszcza zastosowanych narzędzi i metod na wzrost wiedzy i umiejętności ekonomicznych młodzieży.
Bibliografia
Fundacja Citi Handlowy. (2021). Młodzi a przedsiębiorczość. https://www.citibank.pl/poland/kronenberg/polish/10199.htm (dostęp: 10.12.2021).
Goszczyńska, M. (2010). Transformacja ekonomiczna w umysłach i zachowaniach Polaków. Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Ipsos Polska. (2010). Dzieci i pieniądze: kieszonkowe nie poddaje się kryzysowi. http://www.ipsos.pl/kieszonkowe-dzieci-2010 (dostęp: 04.12.2021).
Kilar, W., Rachwał, T. (2019). Przedsiębiorczość w edukacji przedszkolnej i szkole podstawowej w warunkach zmian podstawy programowej. W: T. Rachwał (red.), Kształtowanie kompetencji przedsiębiorczych (ss. 122–141). Wydawnictwo Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji.
Kim, Ch., Yang, Z., Lee, H. (2015). Parental style, parental practices, and socialization outcomes: An investigation of their linkages in the consumer socialization context. Journal of Economic Psychology, 49, 15–33. https://doi.org/10.1016/j.joep.2015.03.006
Kołodziej, S. (2014). Dzieci i młodzież w świecie ekonomii – wiedza oraz aktywność ekonomiczna młodych Polaków. W: A. M. Zawadzka, M. Niesiobędzka, D. Godlewska-Werner (red.), Kultura konsumpcji – wartości, cele, dobrostan: psychologiczne aspekty zjawiska (ss. 79–97). Wydawnictwo Stowarzyszenia Filomatów.
Kołodziej, S. (2014). Edukacja ekonomiczna dzieci i młodzieży w Polsce. Studia Ekonomiczne, 167, 87–105.
Majewski, B. (2010). Badanie świadomości i podstaw wiedzy ekonomicznej wśród uczestników programów edukacyjnych skierowanych do najmłodszych. E-mentor, 2(34).
Miarecka, A., Wolanin-Jarosz, E., Wojtowicz-Żygadło, J., Pukała, R. (2020). Raport ewaluacyjny projektu: Uczelnie szkołom – o finansach z NBP. Państwowa Wyższa Szkoła Techniczno-Ekonomiczna w Jarosławiu. Niepublikowany.
Narodowy Bank Polski. (2018). Diagnoza stanu wiedzy i świadomości ekonomicznej dzieci i młodzieży w Polsce. https://www.nbp.pl/home.aspx?f=/edukacja/badania/diagnoza-dzieci-mlodziezy.html (dostęp: 05.12.2021).
Narodowy Bank Polski. (2020). Badanie świadomości i wiedzy ekonomicznej Polaków. https://www.nbp.pl/home.aspx?f=/edukacja/badania/wiedza-ekonomiczna-polakow.html (dostęp: 06.12.2021).
Niesiobędzka, M. (2014). Dzieci i młodzież jako konsumenci. Wyzwania i zagrożenia. W: A. M. Zawadzka, M. Niesiobędzka, D. Godlewska-Werner (red.), Kultura konsumpcji – wartości, cele, dobrostan: psychologiczne aspekty zjawiska (ss. 99–117). Wydawnictwo Stowarzyszenia Filomatów.
Polak, M. (2008). Świadomość ekonomiczna a edukacja. edunews.pl. https://www.edunews.pl/badania-i-debaty/opinie/14-swiadomosc-ekonomiczna-a-edukacja (dostęp: 04.12.2021).
Roland-Levy, Ch. (2004). W jaki sposób nabywamy pojęcia i wartości ekonomiczne? W: T. Tyszka (red.), Psychologia ekonomiczna (ss. 277–296). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Roszkowska-Hołysz, D., Gąsiorek-Kowalewicz, A. (2019). Socjalizacja ekonomiczna dzieci w ujęciu ekonomii behawioralnej. Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów, 176, 25–45.
Sobieraj, W. (2013). Socjalizacja ekonomiczna dzieci jako czynnik rozwoju kapitału ludzkiego. Nauki Społeczne, 2(8), 183–193.
Stańdo, J., Spławska-Murmyło, M. (2017). Jak rozwijać kompetencje ekonomiczne u najmłodszych? Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Trzcińska, A. (2012). Socjalizacja ekonomiczna i cechy indywidualne jako determinanty postaw oraz zachowań oszczędnościowych młodzieży. Rozprawa doktorska. Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2006/962/WE z dn. 18 grudnia 2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie (Dz.U. L 394 z 30.12.2006). https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=celex%3A32006H0962 (dostęp: 04.12.2021).
Związek Banków Polskich. (2019). Pierwsze konto bankowe jeszcze przed „osiemnastką”. https://www.zbp.pl/aktualnosci/komunikaty/Pierwsze-konto-bankowejeszcze-przed-osiemnastka (dostęp: 10.12.2021).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy publikujący w czasopiśmie udzielają jego wydawcy zgody o następującej treści:
- Autor zachowuje autorskie prawa majątkowe do utworu, a jednocześnie udziela wydawcy czasopisma zgody na jego pierwszą publikację w wersji drukowanej i wersji online na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
oraz zgody na wykonywanie opracowań, w tym przekładów. - Autor ma możliwość udzielania zgody niewyłącznej na opublikowanie utworu w wersji, która ukazała się w czasopiśmie (np. zamieszczenia go w repozytorium instytucjonalnym lub opublikowania w książce), wraz z informacją o jego pierwszej publikacji w czasopiśmie.
- Autor może umieścić swój utwór online (np. w repozytorium instytucjonalnym lub na swojej stronie internetowej) jeszcze przed zgłoszeniem utworu do czasopisma.
