Bullying – przemoc rówieśnicza

Abstrakt

Obserwując zachowania młodzieży szkolnej, chciałoby się zadać pytanie, dlaczego zjawisko przemocy jest tak powszechne i z jakiego powodu tak trudno jest je wyeliminować? Niektórzy badacze problemu twierdzą, że taka strategia jest korzystna ewolucyjnie. Osobniki nie giną w walce, nie toczą bojów, tylko są „pokojowo” eliminowane ze stada, natomiast osobnik alfa ustala zasady. Hierarchia jest jasna, wszyscy wiedzą, kogo słuchać, nie budzą się niepotrzebne emocje, oszczędzana jest energia stada. W szkole mamy do czynienia z agresywnymi zachowaniami nakierowanymi na osoby słabsze fizycznie i emocjonalnie. Z jakiego powodu tak się dzieje? Otóż w strukturach zhierarchizowanych, a taką jest szkoła, na stosunkowo niewielkiej przestrzeni przebywa dużo uczniów. Można zauważyć wyłanianie się typów silniejszych, bardziej agresywnych, dominujących. Mówimy o nich jako o typie alfa (prześladowca). Te same struktury wyznaczają również osobnika omega (ofiarę). Taki podział z góry naznacza, kto jest prześladowcą, a kto prześladowanym. Z sytuacjami takimi mamy do czynienia zarówno w szkole, w pracy, w więziennictwie i w wojsku. Obserwujemy podobne sytuacje w naszym środowisku. W nowej klasie dość szybko zarysowuje się podział na grupy: tych lepiej/gorzej ubranych, sytuowanych i całą resztę. Gdzieś na samym dole tej hierarchii odnajdziemy pojedyncze osoby, z którymi jakoś nikt nie spieszy się do rozmowy, które często siedzą w ławce same, są pomijane w wyborach szkolnych, do różnych grup zadaniowych. Bywa i tak, że osoba taka jest poszturchiwana, przezywana, wyśmiewana podczas odpowiedzi, niezależnie od tego, co powie. Oczywiście nie od razu jest to zauważalne, gdyż sprawa narasta stopniowo. Ofiary często nie skarżą się, tylko próbują sobie same poradzić. Niekiedy kończy się to dla nich tragicznie. Panaceum na takie sytuacje szkolne powinna być odpowiednia profilaktyka zakładająca przeciwdziałanie przemocy w szkole oraz pomoc ofiarom i prześladowcom.